(Μερικές, ερασιτεχνικές σκέψεις, με αφορμή ένα απόσπασμα του βιβλίου του Γ. Θεοτοκά, που ίσως ενδιαφέρουν όσους αγαπούν την επιστήμη, αλλά και τη λογοτεχνία).

Το βιβλίο είναι το "Δαιμόνιο" που εκδόθηκε το 1939 και συνεγράφη το 1937. Ας πούμε, για όσους δεν έχουν υπόψη τους το βιβλίο, ότι αναφέρεται στην ιστορία μιας οικογένειας της οποίας το ταλέντο των μελών της στα γράμματα και στις επιστήμες δεν ήταν πηγή απόλαυσης, αλλά "δαιμόνιο", αιτία πόνων και βασάνων που οδήγησαν, δυο τουλάχιστον μέλη της στην καταστροφή.
Το απόσπασμα που παραθέτω αφορά στη θεωρία για τα νοσήματα που ανέπτυξε στη Γαλλία ένα από τα μέλη της οικογένειας αυτής, ως διακεκριμένος καθηγητής της Ιατρικής. Αν έχετε στοιχειώδεις γνώσεις βιολογίας, διαβάζοντας το απόσπασμα αυτό θα εκπλαγείτε από τη διορατικότητα του συγγραφέα, χάρη στην οποία περιέγραψε-όχι φυσικά με την ακρίβεια που περιμένει κανείς από έναν γιατρό ή βιολόγο-την καινούργια σελίδα των προσεγγίσεων στη Βιολογία, προς τα μέσα του 20ου αιώνα. 
Παρόλο που μπαίνω στον πειρασμό να πω, πως έχει συμβεί συχνά στην ιστορία της λογοτεχνίας, ένας λογοτέχνης να προαναγγέλει μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα-αυτό δεν συνέβη με τον Ιούλιο Βερν;- δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε σε αυτήν την περίπτωση. Ο Θεοτοκάς είναι γνωστός για το μεγάλο λογοτεχνικό έργο του· όμως, δεν νομίζω ότι υπάρχει και κάποιο άλλο έργο του, που μας δικαιώνει, αν τον συμπεριλάβουμε στους λογοτέχνες-προφήτες των μελλοντικών επιστημονικών επιτευγμάτων.
Δεδομένων όμως όσων περιγράφονται στο απόσπασμα αυτό, φαίνεται πως ήταν ενήμερος για μερικές σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις του καιρού του. 
Για παράδειγμα δείχνει να γνωρίζει τα “εκ γενετής σφάλματα του μεταβολισμού” που είχαν μελετηθεί από τον Βρετανό γιατρό Archibald Garrod, δηλαδή τα κληρονομικά νοσήματα, στα οποία η βλάβη-που μερικές φορές δεν εντοπίζεται στο όργανο ή στο κύτταρο- οφείλεται στη λανθασμένη κατασκευή ενός μορίου (ενζύμου). 
Επίσης, εκεί προς το τέλος του αποσπάσματος (2η φωτογραφία) φαίνεται να αναζητεί “μέσα στο λαβύρινθο του πρωτοπλάσματος”, την κρυμμένη αλήθεια που θα μας βοηθήσει να “αγγίξουμε την αλήθεια της ζωής”. Πιστεύω λοιπόν ότι τότε που έγραφε το βιβλίο, κάτι θα είχε πάρει το μάτι του για τη διένεξη που μαινόταν μεταξύ της κοινότητας των βιολόγων σχετικά με την ουσία που αποτελεί το γενετικό υλικό. ‘Αλλωστε, μόλις πέντε χρόνια μετά την έκδοση του βιβλίου, ένα πείραμα απέδειξε-τεκμηριωμένα μεν, χωρίς όμως να γίνει καθολικά αποδεκτό- ότι γενετικό υλικό, η κρυμμένη δηλαδή αλήθεια που κατευθύνει όλες τις λειτουργίες της ζωής, δεν είναι οι πρωτεΐνες, αλλά το DNA. 
Γιατί ανάρτησα τη δημοσίευση αυτή; Διότι πάντα εντυπωσιάζομαι από τις τομές μεταξύ πραγμάτων που φαίνονται πολύ αυθαίρετα, ώστε να είναι επιστήμη και πολύ επιστημονικά, ώστε να είναι λογοτεχνία.


***