Σας έχω τόσες φορές μιλήσει για τον γενετιστή Τόμας Χαντ Μόργκαν, ώστε να μη χρειάζεται καν, να σας τον συστήσω. Όμως αυτή τη φορά δεν θα σας μιλήσω γι' αυτόν. Θα σας μιλήσω για έναν μαθητή του και μετέπειτα νομπελίστα (1946), τον Χέρμαν Μύλλερ οποίος σε μια περίοδο της ζωής του (1933-1936), θελγόμενος από τα κομμουνιστικά ιδεώδη εγκαταστάθηκε στην ΕΣΣΔ - πριν την εγκαταλείψει, στο ενδεχόμενο να πέσει κι αυτός θύμα των διώξεων που υφίσταντο οι γενετιστές.
Ο Μύλλερ λοιπόν, εκτός από κομμουνιστής, ήταν και οπαδός της ευγονικής (έχουμε αναφέρει σε προηγούμενη δημοσίευση ότι η ευγονική είχε γοητεύσει πολιτικούς και διανοούμενους απ' όλο το πολιτικό φάσμα, χωρίς καμία εξαίρεση).
Έτσι το 1936, έστειλε μια επιστολή στον Στάλιν με σκοπό να του εξηγήσει το ευγονικό του πρόγραμμα, ώστε να τον πείσει να το εφαρμόσει στην ΕΣΣΔ. (Ο σύνδεσμος προς την ιστορική επιστολή, από εδώ)
Ποιο ήταν, σε γενικές γραμμές αυτό το πρόγραμμα; Ήταν ένα πρόγραμμα που εμπνεόταν από το όραμα να γίνει ο ίδιος ο άνθρωπος κύριος της εξελικτικής του μοίρας, παίρνοντάς την στα χέρια του, από το ελεύθερο, απρόβλεπτο και συχνά επώδυνο παιχνίδι των φυσικών δυνάμεων.
Τι προέβλεπε; Ανάμεσα στα άλλα, και τη δημιουργία μιας τράπεζας σπέρματος υγειών, ταλαντούχων, ευφυών, και με επιθυμητά φυσικά χαρακτηριστικά ανδρών, από την οποία θα αντλείτο σπέρμα με σκοπό την τεχνητή γονιμοποίηση, ώστε τα ζευγάρια να αποδεσμεύσουν τη συναισθηματική και σεξουαλική ζωή τους, από την τεκνοποίηση - δηλαδή τη δημιουργία βιολογικών τέκνων τους, προκειμένου να συμβάλλουν στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας με βελτιωμένα γενετικά χαρακτηριστικά που θα ήταν απαλλαγμένη από τον πόνο ο οποίος συνόδευε τα κληρονομικά νοσήματα.
Φυσικά, στο ευγονικό πρόγραμμα του Μύλλερ καθοριστικό ρόλο είχε και το κοινωνικό περιβάλλον, που σε καθεστώς αταξικής κοινωνίας, θα παρείχε ισότητα ευκαιριών και δυνατοτήτων στην εκπαίδευση και στη δημόσια υγεία, ώστε η ευγονική να μη γίνει ένα όπλο στα χέρια των ισχυρών, κατά των αδυνάτων, όπως συνέβαινε στις αστικές κοινοβουλευτικές δημοκρατίες.
Με άλλα λόγια, ο Μύλλερ πρότεινε στον Στάλιν να γίνει η ΕΣΣΔ ένας δοκιμαστικός σωλήνας στον οποίο θα έμπαιναν σε ταυτόχρονη εφαρμογή δυο πειράματα: Το πείραμα του κοινωνικού μετασχηματισμού - με βάση το κομμουνιστικό ιδεώδες και το πείραμα του βιολογικού μετασχηματισμού - με βάση το ευγονικό όραμα.
Ο Στάλιν απέρριψε την πρόταση του Μύλλερ, καθώς ασπαζόταν την άποψη του Λυσένκο, ότι τον κύριο ρόλο στον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών των οργανισμών τον είχε το περιβάλλον, κι όχι τα γονίδια, που για τον Λυσένκο, αποτελούσαν, μια εσφαλμένη, αλλά και ύποπτη, επινόηση της αστικής βιολογίας.
Δεν έκανε όμως μόνον αυτό. Διέταξε να μεταφραστεί στα ρωσικά το βιβλίο του Μύλλερ στο οποίο ο συγγραφέας παρουσίαζε το όραμά του για την ευγονική (ο τίτλος του ήταν: Πέρα από τη νύχτα") προκειμένου να συνταχθεί μια αυστηρή καταδικαστική κριτική του.
Θα χαρακτήριζα την έμπνευση του Μύλλερ να στείλει τη συγκεκριμένη επιστολή στον Στάλιν, ιστορική. Όχι μόνον ως χειρονομία, ούτε από την άποψη των επιπτώσεών της στον Μύλλερ - καθώς ο Μύλλερ εξαιτίας της επιστολής αυτής, αλλά και συνεργούσης και της αμέριστης υποστήριξης προς τους διωκόμενους από τον Λυσένκο, γενετιστές, έπεσε σε δυσμένεια, ώστε να τα μαζέψει άρον άρον και προφασιζόμενος τη συμμετοχή του στον Ισπανικό Εμφύλιο να εγκαταλείψει την ΕΣΣΔ, και να μην επιστρέψει ποτέ σε αυτήν...
Θα χαρακτήριζα λοιπόν την πρωτοβουλία του Μύλλερ ιστορική, και από την άποψη των συνεπειών και του διεθνούς αντικτύπου που θα είχε, το ενδεχόμενο να εφαρμοζόταν, στη δεύτερη μεγάλη υπερδύναμη του κόσμου, ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα ευγονικής, και μάλιστα με τον οργανωμένο και απαρέγκλιτο τρόπο που μπορούσε να εγγυηθεί μια δικτατορία, έναντι μιας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Το τι θα συνέβαινε στην περίπτωση αυτή, είναι ένα ερώτημα, που νομίζω ότι δύσκολα θα το απαντούσε με βεβαιότητα, η ιστορική έρευνα.