Α
ς κάνουμε ένα τεστ γνώσεων στην ιστορία της βιολογίας.
-Πότε λοιπόν ανακοινώθηκε το προσχέδιο της αλληλουχοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος;
-Εύκολη ερώτηση θα σκεφθείτε και σας βλέπουμε πίσω από την οθόνη να απαντάτε, χαμογελώντας περιπαιχτικά: Το 2000!
-Και πότε ολοκληρώθηκε το κολοσσιαίο αυτό εγχείρημα;
-Επίσης εύκολη ερώτηση θα αντιτείνετε και θα απαντήσετε χωρίς δισταγμό: Πολύ πρόσφατα, το 2003.
-Και πότε μάθαμε ότι ο αριθμός των χρωμοσωμάτων του ανθρώπου είναι 46;
Δυσκολεύεστε έτσι;
Ε΄ λοιπόν εμείς δεν δυσκολευτήκαμε καθόλου, όχι διότι γνωρίζαμε την απάντηση, αλλά και διότι κανείς δεν μας υπέβαλε την ερώτηση.
Εξεπλάγημεν όμως από την απάντηση που βρήκαμε, καθώς η γνωστοποίηση του ακριβούς αριθμού των χρωμοσωμάτων του ανθρώπου δεν είναι μια παλιά ιστορία, όπως φανταζόμασταν και ενδεχομένως φαντάζεστε και εσείς. Αντιθέτως είναι πολύ πρόσφατη. Τρία μόλις χρόνια μετά τη μνημειώδη δημοσίευση των Watson και Crick στο Nature, δηλαδή το 1956, και τέσσερα μόλις χρόνια μετά το ιστορικό πείραμα των Hershey-Chase!
Ως το 1956 πιστεύαμε ότι ο αριθμός των χρωμοσωμάτων-τα οποία παρατηρήθηκαν το πρώτον, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα- ήταν 24 (από το 1890 ως το 1914), 48 (από το 1921 ως το 1956) ενώ στο διάστημα αυτό είχαν δει το φως εντελώς λανθασμένες υποθέσεις, -τις οποίες είχε ασπαστεί ακόμη και ο εξέχων γενετιστής T.H. Morgan- σύμφωνα με τις οποίες πιθανολογείτο ότι ο αριθμός των χρωμοσωμάτων στις διάφορες ομάδες φυλετικές ομάδες ποικίλει!
Η κατάσταση αποσαφηνίστηκε το 1956 χάρη στην εργασία των Albert Levan και Joe Hin Tjio οι οποίοι αξιοποιώντας τη γνώση και την τεχνολογία που τους επέτρεπε να παραγάγουν υψηλής ποιότητας μεταφασικά παρασκευάσματα, επιμέτρησαν τον αριθμό των χρωμοσωμάτων στα 46.
Η ανακοίνωση, που προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στην επιστημονική κοινότητα της εποχής και ώθησε τη γενετική του ανθρώπου, έγινε στο τεύχος του 1956 του περιοδικού Hereditas.
Α΄ αφορμή για όλα αυτά ήταν ένα τυχαίο φυλλομέτρημα στο αγαπημένο μας “Επίτομον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη” όπου στο λήμμα: "Κληρονομικότητα", ο παρατιθέμενος αριθμός χρωμοσωμάτων του ανθρώπου είναι 24.
Εν πρώτοις, θεωρήσαμε ότι ο αριθμός που παρατίθεται είναι λανθασμένος, κάτι ίσως δικαιολογημένο για την εποχή (1935) που εκδόθηκε το λεξικό και φυσικά από τον μη εξειδικευμένο χαρακτήρα του. Όπως όμως διαπιστώνετε το καλό λεξικό, για την εποχή του, ήταν αρκετά ενήμερο και ακριβές.
Καλημέρα σας. Ελπίζουμε να χαρήκατε και αυτόν τον μαίανδρο της παράδοξης και απρόβλεπτης στην εξέλιξή της επιστήμης μας...