Πριν μερικά χρόνια ένας συνάδελφος είχε μυήσει τη σελίδα στις περίτεχνες μικρές ετικέτες ή σφραγίδες με τις οποίες, κατά τον 15ο ως και τον 19ο, κυρίως, αιώνα, ο κάτοχος ενός βιβλίου, φυσικό πρόσωπο, βιβλιοθήκη ή οργανισμός, επεσήμαινε την ιδιοκτησία του σε αυτό. 

Οι ετικέτες αυτές που ονομάζονταν ex libris (που στα λατινικά σημαίνει: Από το βιβλίο του, από τη βιβλιoθήκη του), απεικόνιζαν το έμβλημα του κατόχου του βιβλίου και η πρακτική χρησιμότητά τους ήταν να περιορίζεται το ενδεχόμενο κλοπής ή απώλειάς του, με την επικόλλησή τους, συνήθως στην πίσω όψη του εξωφύλλου του βιβλίου (εσώφυλλο).




Με την πάροδο των χρόνων, και ιδιαίτερα μετά την άνθιση της τυπογραφίας, η δημιουργία των ex libris ανεδείχθη σε μια υψηλή μορφή τέχνης, την οποία υπηρέτησαν σπουδαίοι ζωγράφοι και χαράκτες, όπως οι Γερμανοί Albrecht Dürer και Hans Holbein κατά τον 16ο αιώνα, αλλά και σύγχρονοι όπως Ολλανδός M. C. Escher, ενώ όλο και περισσότεροι, πολιτικοί, επιστήμονες, συγγραφείς και καλλιτέχνες διέθεταν τα δικά τους ex libris, στα οποία ο χαράκτης αποτύπωνε, κατά παραγγελία του πελάτη του, ό,τι συνόψιζε τη φιλοσοφία του, τα ενδιαφέροντά του, την επαγγελματική ενασχόλησή του κ.ά.

Tα ex libris των Siegmund Freud, Winston Churchill και Albert Einstein

                             

Φυσικό λοιπόν είναι να έχουν παραχθεί και ex libris που αντλούν τα θέματά τους από τη Βιολογία, ή ανήκουν σε σημαντικούς βιολόγους. Από μια λοιπόν έρευνα στο διαδίκτυο, ανακαλύψαμε μερικά από αυτά τα μικροσκοπικά αριστουργήματα, που πιστεύουμε πως αξίζει να σας τα παρουσιάσουμε, παραθέτοντας το επάγγελμα καθενός από τους κατόχους τους:
Εικόνα 1: O ιδιοκτήτης του Jorgensen ήταν μάλλον επαγγελματίας ή ερασιτέχνης εντομολόγος όπως μαρτυρά η εικόνα της πεταλούδας και της απόχης. 


Εικόνα 2: Προφανώς ο ιδιοκτήτης C. H. Bestow ήταν μικροσκόπος. Οι δύο δάφνιες και το μικροσκόπιο δεν αφήνουν αμφιβολίες. Προσέξτε ωστόσο την αντίστιξη του λατινικού επιγράμματος που σημαίνει: "Ο νόμος δεν λαμβάνει υπόψιν του τα μικροπράγματα" εννοώντας φυσικά ότι το ενδιαφέρον του κατόχου, οι μικροσκοπικοί οργανισμοί, δεν είναι μικροπράγματα.

Εικόνα 3: Ο ιδιοκτήτης οπωσδήποτε φυσιογνώστης, φυσιοδίφης και ίσως πανεπιστημιακός από το εμβληματικό κτίριο, πίσω από το μικροσκόπιο.


Εικόνα 4: Ο Persival Bailey, μάλλον νευρολόγος στο επάγγελμα, επιλέγει στο ex libris των αρχών του 20ου αιώνα, ως βασικό μοτίβο ένα νευρικό κύτταρο με τις απολήξεις του.


Και για το τέλος: ex libris διέθετε και ο παππούς του Κάρολου Δαρβίνου, Έρασμος Δαρβίνος, που στο έργο του: Ζωονομία, είχε κατά κάποιο τρόπο προαναγγείλει το μεγάλο διανοητικό επίτευγμα του διάσημου εγγονού του. Γι' αυτό άλλωστε στο ex libris του, όπως μπορείτε να παρατηρήσετε υπάρχει το επίγραμμα: "e conchis omnia", τα πάντα δηλαδή από τα κοχύλια, προέρχονται. 


Όμως και ο ίδιος ο Κάρολος Δαρβίνος, αν και μάλλον δεν είχε δικό του ex libris, εμπλούτισε τη φαντασία των καλλιτεχνών που τα σχεδίαζαν, όπως-ειρωνικά μάλλον- φαίνεται από το ex libris που παραθέτουμε.


Πληκτρολογήστε λοιπόν στον browser σας τη λέξη ex libris. Θα διαπιστώσετε πως σας περιμένει ένας ανεξάντλητος θησαυρός μικροσκοπικών αριστουργημάτων. Οι καλές αναλύσεις πολλών από αυτά επιτρέπουν την αναπαραγωγή τους και το καδράρισμά τους. Εμείς το έχουμε κάνει ήδη!