Συμβαίνει συχνά ένα ιστορικό πρόσωπο να παραμένει στη μνήμη μας για τα επιτεύγματά του, αλλά και τα για τα λάθη, τις παραλείψεις του, ακόμη και τα εγκλήματά του.
Όχι, όχι δεν εγκλημάτησε το ιστορικό πρόσωπο στο οποίο θα αναφερθούμε σήμερα. Εκτός αν του καταλογιστεί ως "έγκλημα" το γεγονός ότι απορρίπτοντας μια σημαντική εργασία για τη Βιολογία, συνέβαλε, έστω και ακούσια, στην καθυστέρηση της έλευσης των κατοπινών επιστημονικών εξελίξεων.

Ο λόγος λοιπόν για τον Karl Wilhelm von Nägeli, τον επιφανή Ελβετό βοτανολόγο και καθηγητή των Πανεπιστημίων της Ζυρίχης, του Φράιμπουργκ και του Μονάχου, ο οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα την 27η Μαρτίου του 1817.

Ο Nägeli -που υπήρξε μαθητής του Matthias Jakob Schleiden-ενός από τους τρεις θεμελιωτές της κυτταρικής θεωρίας- πιστώνεται για την περιγραφή του τρόπου σχηματισμού της γύρης στα αγγειόσπερμα, για την ακριβή περιγραφή της κυτταροπλασματικής διαίρεσης στα φυτικά κύτταρα, για την εισαγωγή της έννοιας μερίστωμα-για τα κύτταρα τα οποία διαιρούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του φυτού- και επίσης για την παρατήρηση των “μεταβατικών κυττοβλαστών” των δομών δηλαδή που αργότερα ταυτοποιήθηκαν ως χρωμοσώματα.



O Nägeli, περιγράφεται ως ένας ικανός αλλά ισχυρογνώμων επιστήμων, που δύσκολα μετακινείτο από τις θέσεις του. Πίστευε ότι η κληρονομικότητα και η εξέλιξη καθοδηγούνται από ένα είδος εσωτερικής τελειοποιούσας δύναμης και είναι πιθανόν, αυτές οι πεποιθήσεις του να τον οδήγησαν να απορρίψει την εργασία του Mendel, όντας ένας από τους πρώτους επιφανείς επιστήμονες του καιρού του που την έλαβαν.

Σε μια μάλιστα από τις επιστολές που του είχε στείλει ο Mendel, επεσήμανε στον αποστολέα της, ότι “έπρεπε να παραιτηθεί από την ιδέα ότι τα φυτά μπορούν να ακολουθούν στατιστικούς νόμους”, ενώ του συνιστούσε να αλλάξει πειραματικό υλικό και να υιοθετήσει το Hieracium, ένα φυτό με το οποίο ο ίδιος είχε ασχοληθεί πειραματικά.
Ο Mendel τον άκουσε, αλλά το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό: Καθώς το φυτό αυτό φαίνεται ότι ετερογονιμοποιείται-πράγμα που θα επέτρεπε στον Mendel να εφαρμόσει τη μέθοδο που είχε ακολουθήσει στο μπιζέλι- στην πραγματικότητα αναπαράγεται αφυλετικά, με αποτέλεσμα οι αναλογίες που έλαβε ο μοναχός, να μην έχουν καμία σχέση με τις … μεντελικές.

Η εμπλοκή του Nägeli με τους νόμους της κληρονομικότητας έληξε κάπως ειρωνικά.

Η εργασία που ο ίδιος απέρριψε-καθυστερώντας ίσως μια αναγνώρισή της, που θα ωθούσε τη Γενετική πολλά βήματα μπροστά- 30 περίπου χρόνια μετά τη δημοσίευσή της, επαναβεβαιώθηκε (και) από έναν μαθητή και συγγενή του. Ήταν ο μαθητής του και συγγενής του (είχε παντρευτεί τη μικρανηψιά του Nägeli) Carl Correns.

O Nägeli απεβίωσε την 10η Μαΐου του 1891.

O αναγνώστης που επιθυμεί να διαβάσει περισσότερα για το έργο του Mendel, μπορεί να ανατρέξει στην καλή έκδοση "Aναζητώντας την Ζωή", που συνέγραψε ο καθηγητής κ. Ζ. Σκούρας.