Ο Graham ήδη από το 1961, όταν σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, είχε θέσει ως στόχο τη συγγραφή ενός βιβλίου για τον άνθρωπο που απετέλεσε τον τσάρο της σοβιετικής επιστήμης, για 30 ολόκληρα χρόνια, τον Trofim Lysenko. Kι' είχε προσπαθήσει δύο φορές, κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, να έρθει σε επαφή μαζί του, ώστε να του θέσει υπόψη τις σημειώσεις για το βιβλίο που ετοίμαζε, και να ακούσει και τη δική του εκδοχή για τα γεγονότα.
Η πρώτη απόπειρα ήταν το 1961, ενόσω το άστρο του Lysenko, δεν είχε ακόμη δύσει, όταν ο νεαρός φοιτητής επισκέφθηκε τα γραφεία του Αγροκτήματος Lenin, στο οποίο ο σοβιετικός βιολόγος πειραματιζόταν με τι άλλο; με την αύξηση της ποσότητας γάλακτος των αγελάδων εφαρμόζοντας την προσφιλή θεωρία του, της μεταβίβασης των επίκτητων χαρακτηριστικών. Ο Lysenko απουσίαζε, οπότε ο φοιτητής άφησε το σύνολο των σημειώσεων που είχε γράψει για το βιβλίο, μαζί με τη διεύθυνσή του και το τηλέφωνό του, με την παράκληση ο πρώτος να επικοινωνήσει μαζί του, για πιθανές διορθώσεις. Ο Lysenko, ποτέ δεν απήντησε.
Ο ιστορικός επανέλαβε την προσπάθειά του και κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης στη Μόσχα, το 1971. Αυτή τη φορά, επισκέφθηκε την Ακαδημία Επιστημών, στην οποία ο καθαιρεθείς Lysenko, διατηρούσε ακόμη γραφείο, και άφησε την πλήρη εκδοχή του βιβλίου του, πάλι με τη διεύθυνσή του και το τηλέφωνό του. Ούτε όμως αυτή τη φορά ο Lysenko απήντησε, γεγονός που αποδείκνυε, ότι δεν επιθυμούσε να μιλήσει μαζί του. Έτσι αποφάσισε να τα παρατήσει και να αρκεστεί στις πληροφορίες που μπορούσε να αντλήσει από τις βιβλιοθήκες και τα αρχεία.
Αυτό λοιπόν το ανοιξιάτικο μεσημέρι είναι που τον βρίσκουμε να φεύγει κουρασμένος από τη μελέτη των αρχείων που φυλάσσονταν στην πολύ ενημερωμένη Βιβλιοθήκη του Lenin, στο κέντρο της πόλης και να κατευθύνεται προς το Σπίτι των Επιστημόνων.
![]() |
Trofim Lysenko |
Με έχεις παρεξηγήσει. Νομίζεις πως ήμουν μέρος του καταπιεστικού σοβιετικού συστήματος. Ήμουν πάντα ένας παρείσακτος. Προερχόμουν από μια απλή οικογένεια χωρικών και όλη η επαγγελματική μου εξέλιξη προσέκρουε στις προκαταλήψεις των ανώτερων τάξεων. Ο Vavilov προερχόταν από μια εύπορη οικογένεια, συνεπώς είχε καλή μόρφωση, και μιλούσε πολλές ξένες γλώσσες. Όταν ήμουν παιδί περπατούσα με γυμνά πόδια στα χωράφια και δεν είχα ποτέ την ευκαιρία μιας καλής μόρφωσης. Οι πιο πολλοί από τους εξέχοντες γενετιστές, ήταν σαν τον Vavilov. Δεν έκαναν χώρο, για έναν απλό χωρικό όπως εγώ.... Τώρα, για μια ακόμη φορά, είμαι παρείσακτος. Γιατί νομίζεις, πως δεν κάθεται κανένας μαζί μου;