Την 23η Αυγούστου του 1939 στην αίθουσα του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου που θα διεξαγόταν το 7ο Διεθνές Συνέδριο Γενετικής, επικρατούσε παγωμάρα. Δεν ήταν μόνο ότι το διεθνές περιβάλλον είχε βαρύνει-τα ναζιστικά στρατεύματα είχαν ήδη εισβάλει στην Τσεχοσλοβακία και τα χέρια του Χίτλερ είχαν λυθεί μετά την υπογραφή, την ίδια ημέρα, του επαίσχυντου συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ- ώστε οι σύνεδροι να συνειδητοποιούν πως το συνέδριο αυτό μπορεί να ήταν το τελευταίο, πριν το ξέσπασμα ενός ακόμη πολέμου στην ταλαιπωρημένη ήπειρο. Ήταν και ότι το συνέδριο θα ξεκινούσε τις εργασίες του χωρίς πρόεδρο, αφού ο ομόφωνα εκλεγμένος από την Οργανωτική Επιτροπή πρόεδρος του συνεδρίου, Νικολάι Βαβίλοφ δεν παρίστατο!

Τι είχε συμβεί, ώστε ο σημαντικός Ρώσσος γενετιστής να μην ανταποκριθεί στην ύψιστη και χωρίς προηγούμενο τιμή, να ανατεθεί σε επιστήμονα που δεν ήταν πολίτης της διοργανώτριας χώρας η προεδρία του συνεδρίου; 

Πολύ απλά οι σοβιετικές αρχές είχαν απαγορεύσει στον ίδιο και στους 50 περίπου επιστήμονες που θα τον συνόδευαν να μετάσχουν στο συνέδριο. Αιτία για την απόφαση αυτή των σοβιετικών αρχών, ήταν ότι είχαν δυσαρεστηθεί, από την επιβεβλημένη - μετά τις αλλεπάλληλες υπαναχωρήσεις τους και τις απροσχημάτιστες παρεμβάσεις τους στο πρόγραμμα του συνεδρίου -απόφαση του Διεθνούς Κέντρου Οργάνωσης των Συνεδρίων Γενετικής να ορίσει ως τόπο διεξαγωγής του, το Εδιμβούργο.

Έτσι, όταν το πρωινό της 23ης Αυγούστου ανέβηκε στο βήμα ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, Βρετανός γενετιστής Φράνσις Κριού, οι σύνεδροι τού ζήτησαν να προεδρεύσει ο ίδιος- απόντος του Βαβίλοφ, στις εργασίες του συνεδρίου. Ο Κριού απέρριψε το αίτημά τους εκφωνώντας μια μνημειώδους παρρησίας ομιλία στην οποία ανέφερε:

Μου προτείνετε να καταλάβω μια θέση που θα είχε κοσμήσει ο Νικολάι Βαβίλοφ. Αν κρεμάσετε στους απρόθυμους μου ώμους μου τον χιτώνα του και φανεί πόσο αδέξια κινούμαι εντός του, δεν θα ξεχάσετε ποτέ πως ο χιτώνας αυτός είχε ραφτεί για έναν σπουδαιότερο από εμένα άνδρα.

Αμέσως μετά πρότεινε, και έγινε δεκτή ομοφώνως η πρότασή του, να παραμείνει κενή η θέση του προέδρου, καθόλη τη διάρκεια του συνεδρίου, ώστε να επισημανθεί η βαθύτατη εκτίμηση των συνέδρων για τον σημαντικό απόντα, αλλά και η ανησυχία τους για την τύχη του.

Αυτή η απόφαση και τα γεγονότα που επακολούθησαν, τα οποία εξιστορώ στο βιβλίο μου: "Η γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους"- Εκδόσεις Σαββάλας, σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς περιόδου απομόνωσης της σοβιετικής γενετικής από τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις, που κράτησε για 25 ολόκληρα χρόνια, καταδικάζοντάς την στην αφάνεια. 

* Στη φωτογραφία, που ελήφθη στο περιθώριο των εργασιών του συνεδρίου, εξ αριστερών προς τα δεξιά εικονίζονται ο Τιμοφέγιεφ-Ρεσσόφσκι,  ο νομπελίστας Χέρμαν Μύλλερ και ο Bρετανός γενετιστής Σύριλ Ντάρλινγκτον.