Θα μου επιτρέψετε να τιμήσω την διεθνή ημέρα της γυναίκας με τον τρόπο μου. Παρουσιάζοντας, δηλαδή τρεις γυναίκες που αν και δεν είναι ανάμεσα στα μεγάλα ονόματα της Βιολογίας, περιλαμβάνονται στις πρώτες γυναίκες που επέλεξαν τη Γενετική, ως πεδίο της ερευνητικής ενασχόλησής τους. Ήταν οι Edith Wallace  η Eleth Cattell και η Clara Lynch. Η κοινή ιδιότητα που συνδέει όλες τους, ήταν ότι εκτός από γενετίστριες εργάζονταν στο ίδιο εργαστήριο, το εργαστήριο του Thomas Hunt Morgan (κι αν σας έχω μιλήσει γι' αυτόν...) στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, την πρώτη δεκαετία του 1900.


(Αριστερά η Edith Wallace και δεξιά η Lilian Morgan)

Πριν σας αναφέρω τη συμβολή καθεμιάς τους, που ομολογουμένως θα γίνει πλήρως κατανοητή, κυρίως από τους βιολόγους αναγνώστες, να σας πω ότι την εποχή εκείνη η Γενετική ήταν ένας ελκυστικός ερευνητικός προορισμός για τις γυναίκες. Ο λόγος; Ούσα ακόμη νεαρή επιστήμη, δεν οδηγούσε σε υψηλές διακρίσεις και μεγάλους μισθούς, με συνέπεια να επιλέγεται από ερευνητές των οποίων οι προσδοκίες ήταν χαμηλές. Και τέτοιοι ερευνητές ήταν οι γυναίκες, που όσο εύκολα επιλέγονταν από τα εργαστήρια, τόσο δύσκολα αναγνωριζόταν το έργο τους και γενικότερα η συμβολή τους στην έρευνα. Οι πιο πολλές από αυτές δεν διέθεταν, ούτε ενδιαφέρονταν να αποκτήσουν διδακτορικό· ακόμη κι αυτές που είχαν, οι υπεύθυνοι των εργαστηρίων τις απασχολούσαν κυρίως, ως βοηθητικό προσωπικό ή τεχνικούς.

Από τον κανόνα αυτόν δεν φαίνεται να ξέφευγε σημαντικά κι ο Μόργκαν. Άλλωστε, ακόμη και η σύζυγός του, η Lilian Morgan απείχε περισσότερο από μια δεκαετία από τον εργαστηριακό πάγκο και επέστρεψε σε αυτόν, μόνον όταν τα παιδιά της είχαν μεγαλώσει αρκετά, ώστε να μη (θεωρεί ότι) χρειάζονται τη μητρική φροντίδα της. Προς τιμήν του όμως ο Μόργκαν - μου φαίνεται όχι λόγω φεμινιστικών πεποιθήσεων, αλλά λόγω της εργασιακής ηθικής που τον διακατείχε - δεν παρέλειπε να τις αναφέρει στις εργασίες στις οποίες είχαν συμμετάσχει, συνήθως με συσσυγγραφέα τον ίδιο.
Ας κλείσουμε λοιπόν το σημείωμά μας, αναφέροντας τα επιτεύγματα καθεμιάς από αυτές τις πρωτοπόρους της γενετικής.

Η Wallace, απασχολήθηκε στο εργαστήριο ως καλλιτέχνις κυρίως, παρότι διέθετε πρόσθετο τίτλο σπουδών πέραν του πτυχίου Βιολογίας. Τι έκανε; Χάρη στο εκπληκτικό ζωγραφικό της ταλέντο, απαθανάτιζε με χάρη, αλλά και ακρίβεια, τις μεταλλάξεις της Drosophila, που ανεκάλυπταν τα υπόλοιπα μέλη του εργαστηρίου. Ήταν σπουδαίο αυτό; Όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε. Γιατί; Διότι ο Morgan είχε την ευφυία να στήσει ένα διεθνές δίκτυο "δροσοφιλιστών", που δεν είχε άλλο τρόπο να ανταλλάσσει τα ευρήματα των ερευνών των μελών του, παρά με την εικαστική απεικόνισή τους. Η Wallace ωστόσο, πιστώνεται και η ίδια την ανακάλυψη δύο σημαντικών μεταλλάξεων του εργαστηρίου.

Η Cattell, μαζί με τον Morgan ανεκάλυψε ότι η μαθηματική σχέση που είχε επεξεργαστεί ένας μαθητής του Morgan (ο Sturtevant) για την απεικόνιση της θέσης των γονιδίων στο χρωμόσωμα, δεν ίσχυε πάντα, ένα δηλαδή γεγονός που οδήγησε σε χρήσιμες αποσαφηνίσεις στη σύνδεση των γονιδίων και στο φαινόμενο του διασκελισμού (έτσι τον λέμε, οι εξ ΑΠΘ ορμώμενοι, οι του ΕΚΠΑ, επιμένουν στον όρο χιασματυπία 🙂 )
Τέλος η Lynch, πάλι μαζί με τον Morgan, επέκτειναν τη μέθοδο που είχε επινοήσει ο Sturtevant για την εκτίμηση της απόστασης των (φυλοσυνδέτων) γονιδίων στα αυτοσωμικά, κάτι που οδήγησε στη δημιουργία χρωμοσωμικών χαρτών και στα αυτοσώματα.