Δ ύο αιώνες πρoτού ο Γερμανός βιολόγος Ernst Haeckel εκστομίσει τη λέξη «Oecologie» και 150 περίπου χρόνια προτού, ο Δαρβίνος μιλήσει για τον “αγώνα για την επιβίωση” μια Γερμανίδα ζωγράφος επιβεβαίωνε με τους πίνακές της, που απεικόνιζαν τις σχέσεις μεταξύ των εμβίων όντων και τον σκληρό αγώνα στον οποίο αποδύονται, ότι ενίοτε η Τέχνη μπορεί να προβλέπει και να προλειαίνει το έδαφος για τα μελλοντικά επιστημονικά επιτεύγματα και τις συλλήψεις.
Την έλεγαν Maria Sibylla Merian, και είχε γεννηθεί τον Απρίλιο του 1647 στην Φρανκφούρτη από μια οικογένεια εκτυπωτών και εκδοτών. Το ταλέντο της στη ζωγραφική ενθαρρύνθηκε από τον πατριό της Jacob Marrel, έναν επιφανή ζωγράφο νεκρής φύσης, τον οποίο η μητέρα της παντρεύτηκε μετά το θάνατο του πρώτου συζύγου της.

Με την καθοδήγηση του πατριού της η μικρή Μαρία, ξεκίνησε ζωγραφίζοντας άνθη. Στην ηλικία όμως των 13 χρονών, εντυπωσιασμένη από τις μεταμορφώσεις του μεταξοσκώληκα άρχισε να καταγράφει με το πινέλο της κάθε στάδιο του κύκλου ζωής του, από το αυγό και την προνύμφη, ως την χρυσαλλίδα και την πεταλούδα, με σαφήνεια, ακρίβεια και χάρη που θα ζήλευαν ώριμοι, σύγχρονοι καλλιτέχνες επιστημονικών αντικειμένων.
Το πρώτο βιβλίο της που εκδόθηκε το 1679 είχε τον τίτλο: Der Raupen wunderbarer Verwandlung (Οι θαυμαστές μεταμορφώσεις των προνυμφών). Το βιβλίο αυτό, που ήταν προϊόν παρατηρήσεων δύο δεκαετιών, δεν έμοιαζε με κανένα άλλο βιβλίο που είχε εκδοθεί ως τότε για τα έντομα. Ήταν το πρώτο που παρουσίαζε τον πλήρη κύκλο ζωής των εντόμων και το πρώτο που απεικόνιζε τις οικολογικές σχέσεις ανάμεσα σε αυτά, τους θηρευτές τους και τα φυτά.
Το βιβλίο με τη μεγάλη επιτυχία που είχε στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας της εποχής του, “νομιμοποίησε” τα απεχθή ως τότε έντομα, γνωστοποίησε τη διαδικασία της μεταμόρφωσής τους και αμφισβήτησε, με την ακριβή παράθεση των σταδίων της, την κυρίαρχη τότε άποψη της αβιογένεσης.


Όμως η Maria Sibylla Merian δεν ήταν μόνο μια πρωτοπόρος της επιστημονικής απεικόνισης. Ήταν και ένα ανήσυχο πνεύμα στο οποίο πιστώνεται η σύλληψη της διεξαγωγής εξερευνητικών αποστολών, αποκλειστικά για επιστημονικούς σκοπούς. Πράγματι τον Ιούνιο του 1699, η Μαρία σε ηλικία 52 ετών και συνοδευόμενη από τη μικρότερη κόρη της, απέπλευσε από το Άμστερνταμ για να ξεκινήσει ένα μακρύ και τολμηρό ταξίδι για το Σουρινάμ (πρώην Ολλανδική Γουιάνα) που το χρηματοδότησε η ίδια από τα κέρδη που τις απέφεραν οι πίνακές της, με σκοπό τη μελέτη και την καταγραφή της χλωρίδας και της πανίδας.
Η Μαρία στο διάστημα των δύο χρόνων που έμεινε στη Νότιο Αμερική δεν άφησε καμία ευκαιρία για τη συλλογή δειγμάτων, από το τροπικό δάσος, ως τις επικίνδυνες όχθες του ποταμού Σουρινάμ στις οποίες καιροφυλακτούσαν τα καϊμάν, να πάει χαμένη.
Όταν επέστρεψε στο Άμστερνταμ το 1701 είχε μαζί της εκατοντάδες δειγμάτων που αξιοποιήθηκαν στην συγγραφή του βιβλίου της Metamorphosis insectorum Surinamensium, αλλά και διατέθηκαν στο εμπόριο, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του βιοπορισμού της.



Το βιβλίο, που ήταν γραμμένο στα λατινικά, έφερε με τις 60 περίτεχνες χαλκογραφίες του, στα σαλόνια της Κεντρικής Ευρώπης, τον φωτεινό και χρωματισμό εξωτικό φυσικό κόσμο των Τροπικών. Όμως ο κόσμος αυτός, με τις γαλάζιες πεταλούδες που τρυγούν λεπτεπίλεπτα άνθη, τις προνύμφες με τα εκτυφλωτικά χρώματά τους, και τις φάλαγγες των μερμηγκιών πάνω στα κλαδιά, αν και όμορφος δεν ήταν ωραιοποιημένος. Αντιθέτως εικόνιζε άνθη με ριγμένα ή τρυπημένα πέταλα, ζώα που τρέφονταν από άλλα και όλες γενικά τις πτυχές ενός κόσμου που πάσχιζε σκληρά για την επιβίωση.

Η Maria Sibylla Merian πέθανε στο Άμστερνταμ στις 13, Ιανουαρίου 1717, σε ηλικία 69 ετών έχοντας αφήσει πίσω της μια πολύτιμη συνεισφορά στην εντομολογία και στην επιστημονική απεικόνιση.
Για όσους επιθυμούν να πληροφορηθούν περισσότερα για τη Maria Sibylla Merian, το σχετικό λήμμα της Wikipedia, παρέχει άφθονες πληροφορίες για την (περιπετειώδη) ζωή της και το ανεξίτηλο έργο της.
Επίσης η διεύθυνση της βιβλιοθήκης του Smithsonian Institute που παραθέτουμε (http://goo.gl/mTJzbr) παρέχει το σύνολο των χαλκογραφιών της, που είναι σε ανάλυση επαρκέστατη για “κατέβασμα” και ανατύπωση.
Αν ο αναγνώστης επιθυμεί να διαβάσει ένα ακόμη άρθρο που γράψαμε για την εκπληκτική αυτή εικονογράφο, και να δει αποσπάσματα του έργου της, μπορεί να κατευθυνθεί στο "αδελφό ιστολόγιο" πατώντας: εδώ.